پرهیز از افراط وتفریط - مقایسه و تحمیل کردن
پرهيز از افراط و تفريط
شما در امر تربيت و تعليم فرزندتان چگونه عمل مى‌کنيد؟ آيا گاهى بسيار سخت‌گير و گاهى بسيار سهل‌گير هستيد؟ نوجوان در اين دوره گاهى مى‌خواهد بطور افراطى خود را با محيط سازگار کند و گاهى در انديشهٔ اين است که بطور تفريطى محيط را با خود سازگار نمايد. نوجوان گاهى گوشه‌گير مى‌شود و کّنج عزلت انتخاب مى‌کند و گاهى به رفاقت و دوستى با ديگر نوجوانان رو مى‌آورد و دوستى آنها به شيفتگى و وابستگى تبديل مى‌شود. سؤال عمده اين است که آيا شما هم در مقام پدر و مادر به دامن افراط و تفريط مى‌افتيد؟ يا اينکه تلاش مى‌کنيد نوجوان را به سوى اعتدال هدايت کنيد؟
برخى از افراد توصيهٔ با فرزندان خود دوست شويد را به درستى نفهميده‌اند و دچار سوء تعبير شده‌اند. آنها فکر مى‌کنند براى دوست و نزديک شدن با نوجوان بايد با او هم‌صدا و هم‌رنگ شوند و هر چه او خواست، آنها هم بخواهند و بدون قيد و شرط با همهٔ خواست‌هاى وى موافقت کنند. در حالى که اين شيوهٔ دوست شدن درست نيست و بايد نوجوان را با اصول، ارزش‌ها، هنجارها، قواعد و واقعيت‌ها آشنا کرد و دست او را گرفت و به سوى حقايق هدايت نمود.
سعى کنيد با نوجوان بر اساس اصل اعتدال رفتار نماييد. ضمن آنکه به رعايت مقررات و انضباط تأکيد مى‌کنيد و از فرزندتان مى‌خواهيد در عمل به آنها پاى‌بند باشد، در صورت نياز از اجراى مستبدانهٔ آنها صرف نظر و اغماض کنيد و دامن اعتدال را از دست ندهيد. گاهى اوقات نوجوان در مقابل انضباط شديد مقاومت مى‌کند و تمايل به سرپيچى و نافرمانى از خود نشان مى‌دهد. در اين شرايط بايد از خود نرمش نشان دهيد، به ريشه‌يابى اين گونه رفتارها بپردازيد و با اغماض و سعهٔ صدر با او ببرخورد کنيد.
پرهيز از مقايسه کردن
تفاوت‌هاى موجود در انسان بيانگر اين نکته است که پدر و مادر بايد با فرزندان خود مطابق روحيه، علايق و ويژگى‌هاى او رفتار کنند و هرگز توانايى‌ها و ناتوانى‌هاى کودکى را با کودک ديگر يا نوجوانى را با نوجوان ديگر مقايسه نکنند. زيرا مجموعهٔ عواملى که از بدو انعقاد نطفه تا زمان حيات فرد در فرايند رشد و تحوّل او در ابعاد گوناگون دخالت داشته يا دارند، متفاوت است. متأسفانه اکثر پدران و مادران، فرزندان نوجوان خود را با يکديگر، با دوستان و خويشاوندان مقايسه مى‌کنند و بدين ترتيب مى‌خواهند آنها را به فعاليّت بيشتر تحريک کنند. در حالى که اين روش درست نيست و نتيجه معکوس حاصل مى‌شود و بايد از مقايسهٔ فرزندان يا فرزندان خود اجتناب کنيد. نوجوان غرور خاصى دارد و نزد برادر يا خواهر و يا همسالان خود داراى آبرو و احترام ويژه‌اى است. لذا هنگامى که او را با کس ديگرى مقايسه مى‌کنيد ( به طور معمول مقايسه بر اساس ناتوانى‌ها و ضعف‌ها صورت مى‌گيرد)، در واقع اصل تفاوت‌هاى فردى را ناديده مى‌گيريد، غرور او را مى‌شکنيد و توانايى‌هاى او را مورد غفلت قرار مى‌دهيد. اغلب اوقات هدف از مقايسه کردن، طرح ناتوانى‌هاى فرد و تحقير و سرزنش کردن اوست.
پرهيز از تحميل کردن
گاهى پدران و مادران، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به زمان و عصر خود اشاره مى‌کنند و بى‌توجه به مقتضيات زمان و مکان تأکيد مى‌کنند که ما وقتى به سن شما بوديم، اين گونه رفتار مى‌کرديم، اين گونه لباس مى‌پوشيديم، اين گونه زندگى مى‌کرديم و نظاير آن و از فرزندان و يا نوه‌هاى خود انتظار دارند آنها هم همان گونه رفتار کنند، همان گونه لباس بپوشند و همان طور زندگى کنند. در چنين شرايطى اين سؤال مطرح مى‌شود که آيا اين شيوهٔ برخورد، به برقرارى رابطهٔ انسانى و سالم منتهى مى‌شود؟ يا اينکه بين پدران و مادران و نسل جوان فاصله ايجاد مى‌کند؟
متأسفانه گاهى اوقات پدران و مادران نظرها، رغبت‌ها و علايق خود را به فرزندان تحميل مى‌کنند و حتى بدون توجه به سن و موقعيت آنان، رنگ و مدل لباس براى آنها انتخاب مى‌نمايند. در چنين موقعيتي، بروز رفتارهايى از قبيل لجبازي، مقاومت منفى و سرکشى قابل پيش‌بينى است.