ز گهواره تا گور دانش بجوی
( آغاز سال تحصیلی جدید را تبریک عرض می کنم )
حد نداشتن علم
در ادامه حديث فوق، پيامبر اكرم (صلّي الله عليه و آله) فرمود: «أَلَا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ بُغَاةَ الْعِلْمِ؛آگاه باشيد كه خداوند كساني كه بيش از حد طلب علم ميكنند را دوست دارد.» «بغاة» جمع بغي به معناي «طلب توأم با تجاوز از حد»(1)است. بديهي است كه تجاوز از حد در هر چيزي مذموم است مگر در علم آموزي. منظور اين است كه علم حد بردار نيست و ايستايي در آن راه ندارد و هيچگاه نميتوان به نهايت و پايان علم دست يافت؛ ز گهواره تا گور دانش بجوي. بنابر اين اگر چه هر مقدار كه علم آموزي محبوب خداوند است ولي قطعا كساني كه تلاش بيشتري در اين مسير دارند، محبوبترند.
علم آموزي زنان
هر چند كه تعبير «كُلِّ مُسْلِمٍ» اعم از زن و مرد را شامل ميشود، با اين حال در برخي از روايات مذكور، به وجوب علم آموزي زنان نيز تصريح شده است: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة؛علم آموزي بر هر مرد و زن مسلمان، واجب است.»(2)
آري در مكتب همه انبيا، به خصوص اسلام، علم آموزي به جنس، گروه يا نژاد خاصي اختصاص ندارد. بلكه هر انساني در مسير علم و عمل به آن و دور شدن از جهل و ناداني، بايد گام بردارد. زيرا بديهي است كه عدم حركت در اين مسير افتادن به منجلاب جهل است و هدف بعثت پيامبران نيز نجات انسانها از جهالت است. بنابراین ترديدي نيست كه همه انسانها اعم از زن، مرد، پير و جوان، كاسب، تاجر، كشاورز، همه و همه بايد در كسب علم و دانش كوشش كنند، چون پيامبران معلمان تمام بشريتاند و نجات بشر در گرو علم است.
1. قاموس قرآن، ج1، ص207
2. عوالياللآلي 4 70، ح36، مصباحالشريعة، ج 13، بحارالأنوار 1 177، ح54، و ج2 31، ح20