قاصدک تنها ...

        برخى از فوايد و فضائل روزه:

الف. تقويت تقوا، پرهيزگارى و اخلاص;  1
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: خداوند متعال فرموده: «روزه از من است و پاداش آن را من مى دهم.»  2
حضرت فاطمه(عليها السلام) مى فرمايد: «خداوند روزه را براى استوارى اخلاص، واجب فرمود.»  3
ب. مانع عذاب هاى دنيوى و اخروى:
امام على(عليه السلام) مى فرمايد: «روزه روده را باريك مى كند گوشت را مى ريزد و از گرماى سوزان دوزخ دور مى گرداند.»  4
پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: «روزه سپرى در برابر آتش است.» 5
ج. آرامش روان و جسم:
روزه دارى روح و روان و قلب و دل و نيز جسم را آرامش داده و باعث سلامتى روح و تندرستى جسم مى شود.
پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: «روزه بگيريد تا سالم بمانيد.»
باز مى فرمايد: «معده خانه تمام دردها و امساك [روزه] بالاترين داروهاست.»  6
حضرت امام باقر(عليه السلام) مى فرمايد: «روزه و حج آرام بخش دلهاست.»  7
حضرت على(عليه السلام) مى فرمايد: «خداوند بندگان مؤمن خود را به وسيله نمازها و زكات و حديث در روزه دارى روزه هاى واجب [رمضان] براى آرام كردن اعضا و جوارح آنان، خشوع ديدگانش و فروتنى جان هايشان و خضوع دلهايشان حفظ مى كنند.»  8
امروزه در علم پزشكى و از نظر بهداشت و تندرستى نيز در جاى خود ثابت شده كه روزه دارى تأثيرهاى فراوانى بر آرامش روح و روان و سلامتى جسم و بدن دارد، دفع چربى هاى مزاحم، تنظيم فشار، قند خون، و… نمونه آن است. 9
د. مانع نفوذ شيطان:
امام على(عليه السلام) به پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) عرض كرد: يا رسول الله! چه چيزى شيطان را از ما دور مى كند؟ پيامبرگرامى(صلى الله عليه وآله) فرمود: روزه چهره او را سياه مى كند و صدقه پشت او را مى شكند.»  10
بنابراين، روزه مانع نفوذ شيطان هاى جنى و انسى شده و وسوسه هاى آنان را خنثى مى كند.
هـ . مساوات بين غنى و فقير:
انسان روزه دار در هنگام گرسنگى و تشنگى، فقرا و بينوايان را ياد مى كند و در نتيجه به كمك آن ها مى شتابد. حضرت امام حسن عسگرى(عليه السلام) درباره علت وجوب روزه مى فرمايد: «تا توانگر درد گرسنگى را بچشد و در نتيجه به نيازمند كمك كند.»  11
و. احياء فضائل اخلاقى
حضرت امام رضا(عليه السلام) درباره علت وجوب روزه مى فرمايد: «تا مردم رنج گرسنگى و تشنگى را بچشند و به نيازمندى خود در آخرت پى ببرند و روزه دار بر اثر گرسنگى و تشنگى خاشع، متواضع و فروتن، مأجور، طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدين سبب مستحق ثواب شود،… روزه موجب خوددارى از شهوات است، نيز تا روزه در دنيا نصيحت گر آنان باشد و ايشان را در راه انجام تكاليفشان رام و ورزيده كند و راهنماى آنان در رسيدن به اجر باشد و به اندازه سختى، تشنگى و گرسنگى كه نيازمندان و مستمندان در دنيا مى چشند پى ببرند و در نتيجه، حقوقى كه خداوند در دارايى هايشان واجب فرموده است، به ايشان بپردازند… .»  12

 
 1.همان.
 2.ميزان الحكمة، محمد محمدى رى شهرى، ترجمه: حميدرضا شيخى، ج 7، ص 3207، مؤسسه دارالحديث، قم.
 3.همان، ص 3209.
 4. همان.
 5.همان.
 6.همان.
 7.همان.
 8.همان.
 9.تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 1 ،ص 631، دارالكتب الاسلامية، تهران.
10. مستدرك الوسائل، محدث نورى، ج 7، ص 154، مؤسسه آل البيت، قم.
11. ميزان الحكمة، همان.
12. همان، ص 3209.

        برتر از جهاد …

امر به معروف هم مثل نماز واجب است . در نهج البلاغه می فرماید : ( وما اعمال البر کلها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف والنهی عن المنکر الاکنفثه فی بحر لجی )  یعنی امر به معروف ونهی از منکر در مقیاس وسیع و عمومی خود حتی از جهاد بالاتر است .. چون پایه دین را محکم می کند . اساس جهاد را امر به معروف و نهی از منکر استوار می کند …

کتاب واجب فراموش شده 

راهبرد های مقام معظم رهبری در زمینه امر به معروف ونهی از منکر ..

1371/4/22 . فرماندهان نیروی مقاومت بسیج سراسر کشور در روز شهادت امام سجاد .

 تربيت

تربيت يعني «فراهم كردن زمينه هاي مساعد و رفع موانع براي به فعليت رسيدن و شكوفا شدن استعدادهاي انسان در جهت مطلوب».
تربيت يك جريان پوچ و بي معنا نيست ، بلكه جرياني است پيش رونده و رشد يابنده كه در قالب شكوفايي استعدادهاي نهفته شكل مي گيرد و اين استعدادها همان خزاين و معادن گران بهايي است كه خداوند در فطرت انسان به وديعه نهاده است .
لذا تمامي استعدادها و ذخاير تربيت در درون خود متربي ، به طور بالقوه نهاده شده است و نقش مربيان و والدين در تحقق اين ذخاير ، تنها و تنها زمينه سازي و فراهم كردن امكانات مناسب است و بس .
حضرت علي (ع) فرموده است :
دل نوجوان مانند زمين آماده اي است كه از هر سبزه و گياه خالي باشد ،‌هر بذري كه در آن افشانده شود مي پذيرد و در آغوش خود به خوبي مي پرورد .
ويژگي هاي دوره ي نوجواني
برخي از صاحب نظران دوره ي نوجواني را ، مرحله ي طوفان و تلاطم نام نهاده اند چرا كه همه ي وجود نوجوان دستخوش جريانات سهمگين تحول و تغييرات دوره ي نوجواني را مي توان دوره ي برزخي بين كودكي و جواني دانست ،‌زيرا دوره ي كودكي همراه با آرامش و سكوني است ، ولي دوره ي نوجواني دوره ي آشوب و جنجال و تحول و دگرگوني است ، به قول برخي نوجوان نه آن كودك آرام است و نه آن بزرگ سال جا افتاده ، لذا رفتار و كردار نوجوان با كودك و بزرگ سال فرق مي كند . به برخي از ويژگي هاي دوره ي نوجواني به نظر تعدادي از دانشمندان تربيت اشاره مي كنيم :
1. نوجوان بينش بيداري خاصي پيدا كرده است كه از درك و بينش دوره ي كودكي او فراتر است .
2. نوجوان در اين دوره توان و قدرتي در خود احساس مي كند در حدي كه مي خواهد خود را به ديگران بشناساند .
3. نوجوان احساس مي كند فرد مستقلي شده است و ديگر حاضر نيست همانند دوره كودكي به او امر و نهي شود .
4. روابط نوجوان با والدين خود به تدريج دگرگون مي شود . ديگر مانند گذشته با آنان ارتباط بر قرار نمي كند .
5. نوجوان در اين دوره نياز شديدي به انتخاب دوست دارد فردي را انتخاب و رازهاي خود را با او در ميان مي گذارد .
6. يكي ديگر از خصوصيات نوجوان اين است كه ثبات و دوام در او ديده نمي شود و به طور كلي در رفتار و كردارش ثبات به چشم نمي خورد .

عوامل موثر در تربيت دانش آموزان دوره متوسطه

1. بها دادن به دانش آموزان
2. ايجاد آرامش و امنيت در خانواده و درسه و جامعه
3. توجه به نيازهاي اساسي آن ها
4. شناخت نيازهاي آن ها و كمك به ارضاي نيازها از طريق صحيح
از مهم ترين نيازها مي توان به نياز به :
مهرباني و محبت ، امنيت و آسايش خاطر ، احساس تعلق ، قابليت و احترام ، استقلال ، قدرداني ، احساس رشد ، كمال ، خودشكوفايي ، داشتن هدفي مشخص در زندگي ، مذهب و فلسفه ي حيات اشاره نمود .

خانواده و تربيت

حضرت علي (ع) مي فرمايد : بزرگ ترين سرمايه فرزند نيكوست .
خانواده كوچك ترين واحد اجتماعي است كه در فرم سنتي خود از پدر ، مادر و فرزندان تشكيل يافته است . اين سه با هم روابط بسيار به هم تنيده و پيچيده اي دارند و ايجاد مشكل در يكي از افراد ، اختلال و بي نظمي در روابط خانوادگي پديد مي آورد :
والدين در درجه اول عهده دار مسئوليت سنگين تربيت نوجوان هستند . پدر همانند باغباني است كه نهال را در باغ كاشته است . لذا آبياري و مراقبت هاي لازم از نهال بر عهده باغبان است . فرزند ثمره وجود هر پدر است . او وظيفه دارد با تمام وجود از پاره ي تن خود مراقبت و مواظبت نمايد تا فرزندش رشد و تعالي يابد .
امام زين العابدين (ع) رابطه ي پدر و فرزند را همانند رابطه ي اصل و فرع تلقي مي كند .
بديهي است كه فرزند به هر ميزان رشد و كمال به دست آورد نتايج آن عايد پدر و مادر خواهد شد و به عنوان باقيات الصالحات براي آنان خواهد بود و اگر در تعليم و تربيت او وظايف را به خوبي انجام نداده باشند هر نوع آلودگي و فسادي كه عايد فرزند گردد ، هرگز نمي توان دامان پدر و مادر را از آن جدا دانست . لذا خداوند متعال مسئوليت تربيتي فرزندان را به عهده ي پدر و مادر قرار داده است . البته بايد توجه داشت كه تربيت كردن فن و هنر مي خواهد و بر عهده ي والدين است كه با هنر تربيت آشنا شوند .

راهكارهايي جهت برخورد اوليا با نوجوانان

1. به صحبت هايش گوش داده و سخن او را قطع نكنيد .
2. دوستانش را مورد تمسخر قرار ندهيد و در مورد آن ها عيب جويي نكنيد .
خطرات فرا راه نوجوان در دوره ي نوجواني
1. فرار از خانه و مدرسه
2. خطر دست كجي و دزدي
3. سقوط در باندهاي فساد و تباهي اخلاقي
4. خطر آلودگي به دستكاري و خود ارضايي
5. خطر تلوّن فكري و عقيدتي
6. خطر بي رغبتي به تحصيل و درس خواندن
عدم توجه به موارد فوق توسط والدين باعث مي شود كه فرزندشان در لجن زار فساد و تباهي غوطه ور گردد. ولي با مواظبت و مراقبت لازم و درك شناخت در حيات تازه ي نوجوان ، مي توان او را فساد و تباهي رهانيد و انساني والا و شايسته تحويل اجتماع داد .

انتظارات نوجوانان از والدين خود

پدر عزيزم ، مادر مهربانم
- دركم كنيد نه تركم ، به جاي توبيخ تشويقم كنيد و به جاي تنبيه ترغيب ، براي من الگو و اسوه اي از خوبي ها و پاكي ها باشيد نه نمونه اي از بدي ها و ناپاكي ها ، در ميان جمع ضعف هايم و لغزش هايم را به رخم نكشيد و مرا درذ مقابل چشمان خيره ي ناظران ، شرمسار و خجل مسازيد چرا كه اين كار شما ، نتيجه و عاقبتي جز كينه و نفرت نخواهد داشت . از شما مي خواهم همواره مرا در امور زندگي ام راهنمايي كنيد ، پند و اندرزم دهيد . با من مانند بيگانه و غريبه رفتار نكنيد ، من فرزند شما هستم و حق بزرگي بر گردن شما دارم كه آن ، تربيت صحيح ، منطقي ، اسلامي و انساني است ، اين امرمرا به شايستگي ادا كنيد .
- در برخورد با او صبور و خوش خلق باشيد .
- در حل شدن دشواري ها او را اميد وار كنيد چون او اميد مي خواهد .
- دوستانه از او در برخي امور كمك بخواهيد .
- هنگام مهماني ، وقت نصيحت نوجوان نيست .
- براي سخن گفتن با او وقت مناسب را پيدا كنيد .
نكات لازم جهت ايجاد رابطه ي مبتني بر مساوات ميان پدران و مادران و نوجوانان
الف) احترام متقابل : با نوجوان خود با احترام حرف بزنيد ، او را مودبانه صدا بزنيد ، نام او را مسخره نكنيد ، لقب هاي مسخره و منفي به او ندهيد ، موقع عصباني شدن مراقب شيوه ي صدا زدن خود باشيد . از او بخواهيد تا شما را محترمانه صدا بزند ، هنگام ناراحتي از او احساس خود را به او بگويد ،‌فرق بين شوخي و تمسخر را به او ياد داده و اجازه ندهيد شما را مسخره كند .
ب) اعتماد متقابل : حرف او را بپذيريد ، به سخنان او گوش دهيد . (بدون شك و ترديد) ، به او نشان دهيد تحمل تحمل خطاهاي او را داريد ، از او بخواهيد به شما اعتماد كند ، راز دار باشيد تا اين اعتماد ريشه يابد ، در دشواري ها بي درنگ از او حمايت عاطفي كنيد .
ج) توجه و علاقه ي دو جانبه : به او علاقه نشان دهيد ، تلاش كنيد كه دريابيد اين علاقه را چگونه مي پذيرد ، ارزش هاي درون خانواده را محترم بشماريد تا او هم محترم بشمارد ، به او دروغ نگوييد .
د) همدلي و درك متقابل يكديگر : تلاش كنيد كه نوجوان خود را درك كنيد ، تلاش كنيد او را به جاي خود بگذاريد ، تلاش كنيد او را حس كنيد ، به خواسته هايش بي احترامي نكنيد ، اگر با او موافق نيستيد ، تظاهر به موافقت نكنيد .
ﻫ) ميل به گوش دادن به حرف هاي همديگر : به ديدگاه هاي فرزندتان توجه كنيد ، هنگام گوش دادن به صحبت ها ي نوجوان به ائ نشان دهيد كه به طور كامل متوجه او هستيد ، تلاش كنيد نكات مثبت صحبت هاي او را دريابيد . مهم ترين الگو براي درست نمودن رفتار و تربيت فرزندان ، رفتار پدر و مادر است .

مربيان و تربيت

نقش دبير در دوره ي متوسطه بسيار مهم است چرا كه بسياري از دانش آموختگان ، روزهايي از زندگي دانش آموزي خود ، آرزو داشتند كه مانند آموزگار خود شوند و كار او را پيشه سازند و يا دست كم رفتارهايي از او تقليد كرده و يا با مربي خود همانند سازي نمايند. لذا مي توان گفت نقش دبير در مدرسه و كلاس فقط آموزش مطالب كلاسيك رياضي ، املا ، فيزيك ، شيمي نبوده و در همه ي رفتارها و پيدايش ويژگي هاي مثبت و منفي دانش آموز خود اثر دارد . دبيران مي توانند تحمل ، همكاري ، مهرورزي ، برخورد دوستانه ، مراقبت از خود ، بهداشت فردي ، بهداشت گروهي ، برنامه ريزي هاي مثبت فردي و اجتماعي را به دانش آموزان آموخته و يا به صورتي مستقيم يا غير مستقيم موجب رقابت هاي نا سالم و ايجاد تحقير يا خود كم بيني در دانش آموزان شوند . و اوليا نيز با توجه به اين كه فرزندشان ساعات زيادي را به طور فيزيكي در كنار مربي خود بوده و ساعات زيادي هم در منزل به حرف هاي او مي انديشد مي توانند با ايجاد رابطه اي معقول و منطقي با اولياي مدرسه در برخي از امور از آن ها ياري طلبيده و در پيشبرد اهداف تربيتي خود مانند بهداشت فردي ، برنامه ريزي درسي ، نظم ، تربيت از آن ها ياري بخواهند .

وظايف اولياي مدارس در تربيت نوجوان

يكي از فاكتور هاي اصلي تربيت صحيح در مدارس دوره ي متوسطه توجه به بهداشت رواني دانش آموزان است . چرا كه مدارس از نظر بهداشت رواني دو وظيفه ي اصولي را دارا مي باشند :
الف) برنامه ي آموزشي آن ها به نحو مثبتي برنامه ريزي شود كه با روش هاي (اجرايي) انضباطي باعث ناراحتي هاي عصبي و رواني را فراهم نياورد .
ب) شناخت دانش آموزان داراي مشكل يا اختلالات رفتاري و سعي در برطرف كردن نمودن آن ها .
براي رسيدن به هدف اول شناخت كافي از نوجوانان و ويژگي هاي آنان از اهميت ويژه اي برخوردار است و توجه به اصولي همچون : احترام به شخصيت ، شناخت محدوديت ها ، بررسي علل رفتار ، احتاجات دانش آموزان و … بسيار مهم مي باشد . (شاملو ، 1374)
اولين مدرسه و خصوصاً مديران به عنوان هدايت گران اصلي سيستم آموزش و پرورش كشور نقش به سزايي در روند تربيت دانش آموزان دوره ي متوسطه ايفا مي نمايند .
مدير مطلع ، با روحيه و آسنا با تحولات روز افزون جامعه و … به راحتي كادر مدرسه و دانش آموزان را به سمت تعالي ، پيشرفت ، معنويات و اخلاقيات پيش خواهد برد و بر عكس مدير تهي از موارد مطرح شده موجبات نا آرامي رواني تمام زير مجموعه ي خود و خصوصاً دانش آموزان را فراهم مي آورد .

لذا انتخاب مديران مدارس براساس دارا بودن شرايط مطرح شده از اهميت به سزايي در تربيت دانش آموزان برخوردار است كه بايد مورد توجه قرار گيرد .