قاصدک تنها ...

                                      برخی از مهم ترین آداب خواب:

1 خوردن شام سبک

در پندار بسیاری از مردم، شام نخوردن موجب سلامتی و پرهیز از چاقی می شود در حالی که عکس آن صادق است. در سخنان پیشوایان دین، خوردن شام مورد تأکید فراوان قرار گرفته است.

از جمله امام صادق(ع) می فرماید: «اساس خرابی بدن نخوردن شام است.»(1)

و در حدیث نبوی آمده است: «شام بخورید، هر چند یک خرمای خشک باشد زیرا نخوردن شام باعث پیری و سالخوردگی می شود.»(2)

بنابراین جمله معروف «صبحانه ات را تنها بخور، ناهارت را با دوستت و شامت را بده دشمنت» عبارت درستی نیست و شما بهتر است شام تان را هم با دوست تان میل کنید.

2 اعتدال در خوردن:

اگر زیاد غذا بخورید متابولیسم بدن سرعت می گیرد، سیستم هضم سخت تر می شود و در نتیجه موقع خواب، مرتب در رختخواب غلت می زنید.(3)  

پرخوری علاوه بر آنکه موجب بدخوابی می گردد، رویاهای پریشان را نیز بوجود می آورد. در حدیثی از حضرت علی(ع) نقل شده است که: «کسی که با شکم پر و سنگین بخوابد رویاهای غیر واقعی می بیند.»(4)

بنابراین زیاد خوردن و نخوردن هر دو دشمن سلامتی و خواب سالم هستند.

3 مسواک زدن

تمیزی دهان و دندان می تواند زمینه ساز خواب راحت تری گردد. شاید این حدیث نبوی که فرمودند: «مسواک زدن باعث حضور فرشتگان می شود.»(5) بی ارتباط با خواب راحت نباشد. زیرا خواب های پریشان کار شیاطین اند اما حضور فرشتگان موجب اطمینان دل و بهره مندی از الطاف الهی می شود.

امام باقر(ع) با توجه به برکات مسواک می فرماید: «اگر مردم از فواید مسواک با خبر بودند، آن شب ها با خود به بستر می بردند.»(6)

4 تخلیه مثانه قبل از خواب

حضرت علی(ع) در توصیه به فرزند بزرگوارش امام مجتبی(ع) چهار عمل را موجب بی نیاز شدن از طبیب و طبابت می داند که رفتن به دستشویی قبل از خواب از جمله آن چهار عمل است.»(7)

وجود مواد زائد و سموم در بدن می تواند موجب پریشانی خواب ها شود ضمن آنکه ممکن است خواب را قطع نموده و ما را مجبور به تخلیه مثانه نماید که این خود عاملی برای بدخوابی محسوب می شود.

5 وضو گرفتن

اگر شبی را با وضو بخوابید و اثر آن را در راحت خوابیدن تان تجربه کنید، شاید دیگر این کار را ترک نکنید. ثواب های زیادی که برای وضوی قبل از خواب بیان شده خود نشانه تأثیر معنوی وضو در روح و روان فرد است که می تواند خوابی خوش را برای او به دنبال داشته باشد در حدیث نبوی آمده است که: «هر کس شب را با وضو بخوابد گویا همه شب را به عبادت پرداخته است.»(8) نیز از امام صادق روایت است که: «هر کس شب را با وضو به بستر رود و بخوابد، در حالی می خوابد که بستر او مسجد و عبادتگاه اوست.»(9) از مضمون احادیث مربوطه برمی آید که با وضو خوابیدن همچون عبادت کردن در مسجد موجب ارتقای روح مؤمن و بهره مندی بیشتر او از الطاف الهی می شود.

6 پناه بردن به قرآن و اذکار سفارش شده

انس گرفتن با خدای بزرگ تنها راه نجات بندگان ضعیف از وسوسه، نگرانی، ترس و اضطراب و دیگر موانع راحت خوابیدن است پناه بردن به دامان قرآن و اذکار متبرکه بهترین راه ایجاد انس و الفت با خداوند است.

وجود اذکار فراوان و سور مختلف قرآنی، برای شما این امکان را فراهم می کند که براساس سلیقه و میل باطنی خودتان یکی را انتخاب نموده و از طریق آن پلی به سوی آسمان بسازید. از مشهورترین ذکرها برای آرامش یافتن در بستر سوره ناس و فلق و آیة الکرسی است. از امام باقر(ع) روایت شده که «هر کس هنگام خواب دچار بیم و هراس می شود وقتی وارد بستر خود شد، سوره ناس و فلق و آیة الکرسی را بخواند.»(10)

7 رعایت زمان خواب

شب به طور طبیعی بهترین موقعیت را برای خواب فراهم کرده است. هیچ خوابی جبران نخوابیدن در شب را نمی کند. طی آزمایش هایی که در یک آزمایشگاه مجهز در آلمان بر روی خواب روزانه پرستاران شبکار صورت گرفت، مشخص شد که خواب روز و خواب شب تفاوت های مهمی با هم دارند. خواب روز گرچه خواب عمیقی هم باشد، همیشه شخص را ناخودآگاه به کمبود استراحت مبتلا می سازد و تکرار ترک خواب شبانه، نوعی خستگی مزمن و مفرط را به وجود می آورد. حتی اگر تمام ویژگی های شب را در محیط خواب مان در روز ایجاد کنیم باز هم خوابمان کیفیت خواب شب را نخواهد داشت.(11)

اغلب افراد عادت دارند در روز هم یکی دو ساعتی را بخوابند. این امکان برای بانوان خانه دار بیشتر فراهم است. اگر بخواهیم بهترین زمان را برای خواب روز انتخاب کنیم، خواب قبل از ظهر یعنی حدود یکی دو ساعت قبل از اذان ظهر پسندیده و مطلوب است که از آن به قیلوله تعبیر می شود.

چنانچه طبق برنامه عرضه شده از سوی دین مقدس اسلام از سر شب تا اذان صبح بخوابیم و بعد از نماز صبح فعالیت های روزانه را شروع کرده و از خواب بین الطلوعین و ابتدای روز که کراهت زیادی دارد، بپرهیزیم، طبیعی است که نزدیک ظهر خواب آلوده شده و به استراحت نیاز داریم. جالب این است که این استراحت نیز از سوی دین سفارش و اثرات مطلوبی از آن بر روح و جسم آدمی گزارش شده است. «تقویت حافظه از جمله این اثرات است که در حدیث نبوی به آن اشاره شده است.»(12)

از دیگر ویژگی های خواب قیلوله آن است که رؤیا در این زمان به واقعیت نزدیکتر است. از امام حسین(ع) روایت شده است که «در زمان خواب قیلوله رؤیایی دروغ نخواهد بود.»(13)

پی نوشتها:

1. جامع الاحادیث، حدیث 43731، اول خراب البدن ترک العشاء

2. همان، حدیث 43738، تعشوا ولو بکفّ من حشف فان ترک العشاء مهرمة.

3. 150 نکته برای خواب راحت، پاول ویلسون، ترجمه سپیده خلیلی، ص21.

4. رویا از نظر دین و روانشناسی، ص173؛ التباعد من اللّه الشبع.

5. موسوعة احادیث طیبه، حدیث62؛ و تحضره الملائکه.

6. همان، حدیث604.

7. همان، حدیث66.

8. بحارالانوار، ج76، ص181.

9. همان، ص182.

10. همان، ص195.

11. برای خواب بهتر، اقتباس از ص42

12. دارالسلام، ج3، ص55. میرزا حسین نوری طبرسی.

13. همان.

                                           آداب خوردن گوشت در اسلام

انتخاب سر دست يا قسمت هاي جلو

* امام علي (ع): دوست داشتني ترين عضو گوسفند براي پيامبر(ص)، سر دست بود.(التاريخ الكبير،ج6،ص391)
* امام باقر(ع): پيامبر خدا، سردست را خوش مي داشت.(الكافي،ج6،ص315،ح2)
* مسند ابن حنبل ـ به نقل از يحيي بن ابي اسحاق، از مردي از بني غفارـ : فلان كس برايم نقل كرد كه براي پيامبر خدا، غذايي از نان و گوشت آوردند. فرمود: «سردست آن را به من بده ».سر دست، به ايشان داده شد و ايشان آن را خوردند.
يحيي مي گويد: از اين خبر فقط به همين صورت، آگاهي دارم.(مسند ابن حنبل،ج2،ص305،ح5089،البداية والنهاية،ج6،ص121)

شستن گوشت پيش از پختن آن

* پيامبر خدا(ص): برادرم عيسي، از شهري گذر كرد و ديد كه رنگ چهره هاي مردم آنجا زرد و چشم هايشان كبود است. آنان از بيماري هايي كه داشتند، نزد وي اظهار ناراحتي كردند. گفت:«درمان شما نزد خودتان است. شما گوشت را نمي شوييد و مي پزيد و همانطور آن را مي خوريد. در حالي كه هيچ چيزي بدون نوعي جنابت، از دنيا نمي رود».
اين مردم از آن پس ،گوشت هاي مصرفيِ خود را شستند و در نتيجه بيماري هايشان از بين رفت.(بحار الانوار،ج14،ص321،ح28 و ج62،ص161،ح6)

نهي از خوردن گوشت خام

* امام باقر(ع): پيامبر خدا از اين كه گوشت، خام خورده شود، نهي كرده و مي فرمودند: ” تنها درندگان، چنين گوشتي مي خورند.گوشت را هنگامي بخوريد كه آفتاب يا آتش، آن را دگرگون ساخته باشد".(الكافي،ج6،ص313،ح1)
*الكافي - به نقل از هشام بن سالم- : از امام صادق(ع) دربار? خوردن گوشت خام پرسيدم.فرمود:” اين، خوراك درندگان است".(الكافي،ج6،ص314،ح2)
* امام رضا(ع): خوردن گوشت خام،در شكم، كِرم پديد مي آورد.(بحارالانوار،ج62،ص321)

هركس چهل روز پيوسته گوشت بخورد،سنگ دل مي شود و هركس چهل روز آن را اصلاً نخورد، بدخوي مي گردد.

پرهيز از خوردن گوشت به طور پيوسته و زياد 

*پيامبر خدا(ص): هر كس چهل روز پيوسته گوشت بخورد، سنگ دل ميشود.(بحار الانوار،62،ص294)
*امام علي(ع): شكم هايتان را گورستان جانوران نكنيد.(شرح نهج البلاغة،ج1،ص26)
*امام صادق(ع): علي (ع) اعتياد به خوردن گوشت را بد مي شمرد و آن را اعتيادي همچون اعتياد به شراب مي دانست».(بحار الانوار،ج66،ص69،ح57)
* در حديث است كه:«هركس چهل روز پيوسته گوشت بخورد،سنگ دل مي شود و هركس چهل روز،آن را اصلاً نخورد،بدخوي مي گردد».(ربيع الابرار،ج2،ص706)

نهي از نخوردن گوشت به مدّت چهل روز

*پيامبرخدا (ص): هر كس چهل روز گوشت نخورد، بدخوي مي شود.گوشت بخوريد؛چرا كه بر شنوايي تان مي افزايد.(الفردوس،ج3،ص627،ح5960عن الامام علي(ع) )
*پيامبر خدا(ص): بر شما باد خوردن گوشت؛ چرا كه گوشت بدن آدم را مي روياند. هر كس چهل روز گوشت نخورد،بدخوي مي شود.(بحار الانوار ،ج66،ص56،ح1و ص58،ح6)
*پيامبر خدا(ص): بر شما باد گوشت؛ چرا كه گوشت مي روياند.هر كس بر او چهل صبح بگذرد وگوشت نخورد،بدخوي مي شود.هر كس بدخوي شد،به او گوشت بخورانيد.هر كس چربي آن را بخورد،آن چربي براي او بيماري فرود مي آورد.(بحار الانوار،ج66،ص67،ح43)
*پيامبر خدا(ص): بر شما باد گوشت؛ چرا كه هر كس گوشت را چهل روز واگذارد،بدخوي مي شود وهر كس بدخوي شود،خويش را مي آزارد و هر كس خويش را آزُرد، در گوش وي اذان بگوييد.(بحار الانوار،ج66،ص75،ح71)
*پيامبرخدا(ص): هر كس بر او چهل روز بگذرد و گوشت نخورد،بايد به اميد خداوند وام بگيرد و گوشت[بخرد و]بخورد.(بحار الانوار، ج66،ص65،ح36)
* امام علي(ع): گوشت بخوريد؛چرا كه گوشت،از گوشت است و گوشت، گوشت مي روياند.هر كس چهل روز گوشت نخورد،بدخوي ميشودو اگر كسي از شما(خواه از انسان ها و خواه از چارپايان) بدخوي شد،در گوشش اذاني كامل بگوييد.(بحار الانوار،ج66،ص67،ح45 و ج84،ص151،ح46)
*امام صادق(ع): گوشت، گوشت مي روياند.هر كس گوشت را چهل روز واگذارد،بد خوي مي شود و هر كس بدخوي شد، در گوشش اذان بگوييد.(بحار الانوار،ج62،ص293)
*امام صادق(ع): گوشت،از گوشت است.هر كس آن را چهل روز واگذاردبدخوي ميشود.آن را بخوريد؛چرا كه بر قدرت شنوايي و بينايي مي افزايد.(بحار الانوار،ج66،ص66،ح37 و ج2،ص145،ح511)
*امام صادق(ع): گوشت، گوشت مي روياند وعقل را افزون مي سازد.هر كس آن را وا گذارد،عقلش تباه مي شود.(بحار الانوار،ج66،ص72،ح68)
*الكافي - به نقل از حسين بن خالد- : به امام رضا(ع) گفتم : مردم مي گويند كه هر كس سه روز گوشت نخورد،بدخوي ميشود. فرمود:« دروغ گفته اند. امّا هر كس چهل روز گوشت نخورد،خوي و بدن او دگرگون مي شود، چرا كه نطفه در مدّت چهل روز [از حالتي به حالت ديگر] تغيير مي يابد».(بحارالانوار،ج66،ص67،ح46)

دفعات خوردن گوشت

*امام صادق(ع): در هر هفته، يك بار گوشت بخوريد و خود و فرزندانتان را بدان عادت ندهيد؛ زيرا موجب اعتيادي همچون اعتياد به شراب مي گردد.نيز آنان را بيش از چهل روز، از آن محروم مداريد؛ چرا كه آنان را بدخوي مي كند.(الاصول الستة عشر، ص12عن زيد الزرّاد)
*المحاسن- به نقل از ادريس بن عبداللّه- : نزد امام صادق(ع) بودم. از خوردن گوشت سخن به ميان آورد و فرمود:«[غذا را] يك روز با گوشت بخور، يك روز با شير، و يك روز با چيزي ديگر».(بحار الانوار،ج66،ص70،ح59)
*شهيد در الدروس گفته است:
مكروه بودن اعتياد به خوردن گوشت، روايت شده است و نيز اين كه اعتيادي همچون اعتياد به شراب مي آورد. همچنين مكروه بودن نخوردن گوشت به مدّت چهل روز و اين كه در هر سه روز يك بار خوردن آن مستحب است، روايت شده است. البته اگر به دليل بيماري يا به سبب روزه داشتن ، دو هفته پيوسته گوشت بخورد، اشكالي ندارد. دو بار خوردن گوشت در يك روز هم مكروه است.

نهي از خوردن مغز استخوان

پيامبر خدا(ص): بَدانِ امّت من، كساني هستند كه مغز استخوان را مي خورند.(بحار الانوار،ج62،ص293)
پيامبرخدا(ص): نرم? سر استخوان هاي پرندگان را نخوريد؛چرا كه سِل مي آورد.(كنز العمّال،ج15،ص264،ح40889)

                                                سبزي را فراموش نكنيد.

حضرت رسول (ص): سفره هاي خودتان را با سبزي ها بياراييد، زيرا انواع ميكروب ها را نابود مي سازد. ( طب النبي، صفحه 3)

امام صادق (ع): براي هر چيز زينتي است و زينت سفره، سبزيجات است. (بحار الانوار ،جلد 66 ،صفحه 199)